برای معرفی این بیماری بهتر است به این صورت شروع کنیم که اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری روانی به شمار می‌رود که با وسواس و اجبار همراه می‌باشد و زندگی روزمره فرد را مختلف خواهد کرد.

در جدیدترین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی می‌توان مشاهده کرد که اختلال وسواس فکری یا  OCD در دسته بندی اختلالات وسواسی – جبری قرار گرفته است.

شرایط مرتبط با این اختلال شامل اختلال بدشکلی بدن، اختلال احتکار و تریکوتیلومانیا است.

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD
انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

اختلال وسواس فکری یا  OCD می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی در فرد ظاهر کند.

همان طور که در بالاتر اشاره شد برخی از افراد تنها وسواس را تجربه خواهند کرد، برخی دیگر اجبار.

این در حالی است که برخی از افراد هر دو را به صورت هم زمان تجربه خواهند کرد.

با توجه به تحقیقات انجام شده رایج‌ترین وسواس‌ها و اجبارها تمرکز بر موارد زیر دارند:

  • پاکیزگی یا ترس از آلودگی
  • نیاز به نظم، تقارن یا کمال
  • افکار تابو
  • جمع آوری یا احتکار

برخی دیگر از انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD که در فرد خود را نشان می‌دهد می‌توان به بررسی مکرر چیزها، شمارش اشیا خاص و نشخوار افکار یا موضوعات خاص اشاره کرد.

علل بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD

به صورت دقیق نمی‌توان برای بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD دلیلی آورد اما به صورت کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوامل بیولوژیکی

یک نظریه بر این است که این اختلال ناشی از خرابی مدار در مغز بروز می‌کند.

در این نظریه بسیاری از افکار، ایده‌ها و تکانه‌های روزانه ما سانسور خواهد کرد.

در صورتی که شما مبتلا به این بیماری هستید ممکن است مغز شما در تصمیم گیری برای خاموش کردن افکار و یا تکانه‌ها دچار مشکل می‌شود.

در نتیجه در این شرایط شما وسواس و یا اجبار را تجربه خواهید کرد.

خرابی این سیستم ممکن است مربوط به ناهنجاری‌های سروتونین باشد

سابقه خانوادگی

در صورتی که سابقه خانوادگی در بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD وجود دارد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

با توجه به آمارها و تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است در صورتی که یکی از والدین، خواهر و یا بردارد خود مبتلا به این اختلال هستند، 25 درصد احتمال دارد که یکی دیگر از اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند.

ژنتیک

تا به امروز یک ژن OCD مشخص نشده است، اما این اختلال می‌توان مربوط به گروه‌های خاصی از ژن‌ها باشند.

استرس

از دیگر دلایلی که می‌تواند باعث بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD شود استرس ناشی از بیکاری، مشکلات روابط، مشکلات در مدرسه، بیماری یا زایمان می‌باشد.

این عوامل می‌توانند محرک‌های بسیار قوی برای بروز این اختلال باشند.

علائم اختلال وسواس فکری 

علائم اختلال وسواس فکری 
علائم اختلال وسواس فکری

علائمی که اختلال وسواس فکری یا  OCD از خود نشان می‌دهد معمولاً به تدریج بروز پیدا می‌کنند و در صورتی که فرد این بیماری را درمان نکند می‌تواند طولانی مدت ادامه پیدا کند.

افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری یا  OCD هستند علائم وسواس یا اجبار و در گاهی هر دو را تجربه خواهند کرد.

این علائم در زمینه‌های بسیاری از زندگی فرد اعم از مدرسه، کار، روابط و عملکردهای عادی روزانه اختلال ایجاد خواهد کرد.

وسواس

وسواس افکاری در حقیقت تصاویر و یا ایده‌هایی هستند که به هیچ عنوان از بین نخواهند رفت، این افکار کاملاً ناخواسته هستند و بسیار برای فرد ناراحت کننده و یا نگران کننده خواهند بود.

برخی از علائم رایج وسواس عبارت‌اند از:

  • افکار تهاجمی در مورد دیگران یا خود شخص
  • نیاز به داشتن همه چیز در یک نظم خاص
  • ترس از میکروب
  • افکار ناخواسته درباره موضوعات ممنوعه یا ممنوع مانند رابطه جنسی، مذهب یا آسیب رساندن به دیگران

اجبارها

اجبار در حقیقت رفتارهایی می‌باشند که برای رفع کردن اضطراب باید بارها و بارها تکرار شوند.

به این نکته توجه داشته باشید اجبارها اغلب به وسواس مربوط هستند. برخی از اجبارهای رایج عبارت‌اند از:

  • بارها و بارها شمارش اشیا
  • شستشو یا نظافت بیش از حد
  • نظم دادن به چیزها به روش خاص یا متقارن
  • بررسی مکرر (مانند بررسی قفل بودن در یا خاموش بودن اجاق)

تشخیص اختلال وسواس فکری عملی

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید همه عادات و یا رفتارهای تکراری مترادف اجبار در اختلال وسواس فکری یا OCD نمی‌باشد.

بدون شک تمامی افراد افکارهای مکرر خواهند داشت و یا گاهی درگیر بررسی مجدد چیزها قرار می‌گیرند.

برای آن که شما بتوانید این اختلال را تشخیص دهید می‌توانید با موارد زیر این امر را انجام دهید:

  • ناتوانی در کنترل افکار یا رفتارهای خود، حتی وقتی تشخیص دهند که افراطی یا غیرمنطقی هستند
  • یک ساعت یا بیشتر در روز صرف این وسواس‌ها و اجبارها کنید
  • تجربه مشکلات و اختلالات قابل توجهی در زندگی روزمره به دلیل این افکار و رفتارها
  • عدم لذت بردن از افکار یا رفتارها، اما انجام رفتارهای اجباری ممکن است به طور خلاصه از اضطرابی که افکار ایجاد می‌کند، خلاص شود.
  • اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری نسبتاً شایع می‌باشد که حدود 2.3 درصد از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. به این نکته توجه داشته باشید آقایان و خانم‌ها به صورت مساوی آن را تجربه خواهند کرد.

اختلال وسواس فکری عملی معمولاً در اواخر نوجوانی و یا بزرگسالی آغاز می‌شود، اگرچه کودکان و نوجوانان خردسال نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

درمان اختلال وسواس فکر ی

در حال حاضر روش های مختلفی برای درمان OCD وجود دارد.

دکتر پیمان حمزه نژاد بهترین روش درمان وسواس را بر اساس شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی فرد انتخاب می کند. این روش ها شامل موارد زیر است:

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) بهترین روش برای درمان قطعی اختلال وسواس فکری-اجباری شدید است.

در این روش به بیمار کمک می شود تا الگوهای رفتاری و فکری ناسالم خود را بشناسد و اصلاح کند.

دارودرمانی

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) بهترین داروی OCD هستند که به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند.

روانپزشک معمولاً داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سیتالوپرام، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین را به عنوان اولین خط درمان دارویی برای افراد مبتلا به علائم شدید OCD تجویز می کند.

درمان های مکمل و جایگزین

درمان های دیگری که علاوه بر دارو می توانند به کاهش علائم OCD کمک کنند عبارتند از:

  • تکنیک های آرام بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی
  • تغییرات سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
  • شرکت در گروه های حمایتی و یادگیری از دیگران
  • مصرف غذا یا مکمل های حاوی ویتامین B6 تحت نظر متخصص

پیشگیری از OCD

پیشگیری از OCD
پیشگیری از OCD

برای جلوگیری از OCD می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

افزایش آگاهی در مورد اختلالات روانی و توجه به علائم آنها

مصرف داروهای مناسب و پیگیری درمان های روانی

بهبود سلامت روان و یادگیری روش های کاهش استرس و اضطراب

اگر با وسواس های خود روبرو شوید و عواقب آن را ندانید، با عوارض ناخوشایندی مواجه خواهید شد که منجر به استرس و افسردگی می شود.

به مرور زمان از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می کنید و نمی توانید فعالیت های روزانه خود را به خوبی انجام دهید.

در موارد شدید، عوارض OCD می‌تواند منجر به خانه‌ نشینی و حتی افکار مضر مانند خودکشی شود.

عوارض و خطرات وسواس فکری

خطرات وسواس باعث نگرانی و مشغله های ذهنی فرد می شود و این امر بر روحیه و رفتار او تأثیر منفی می گذارد.

افراد مبتلا به این مشکل با اختلالاتی در عملکرد سیستم های مغزی مواجه می شوند و به طور ناخودآگاه توانایی تمرکز، کنترل رفتارها و پردازش اطلاعات را از دست می دهند.

البته عوارض و شدت اختلال وسواس فکری اجباری یا OCD از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به عنوان مثال، برخی با تغییرات در ساختار مغز یا شیمی مغز مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر اثرات کمتری را تجربه می کنند.

به طور کلی اثرات و عوارض اختلال وسواس فکری اجباری بر مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • فعالیت بیش از حد مغز در زمینه های تصمیم گیری، کنترل احساسات و پردازش اطلاعات
  • تغییرات ساختاری
  • عدم تمرکز و از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت
  • اختلال در تعادل شیمیایی مغز
مطالب مرتبط
دکتر پیمان حمزه نژاد

دکتر پیمان حمزه نژاد

2 پاسخ

    1. سلام همراه عزیز، بله، افراد ممکن است برای کاهش اضطراب، رفتارهایی مثل شستن مکرر دست‌ها یا چک کردن‌های بی‌پایان انجام دهند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فهرست محتوا

اختلال وسواس فکری یا OCD را می‌توان به این صورت معرفی کرد که این امر یک اختلال اضطرابی می‌باشد.

در چنین شرایطی فرد افکار و یا احساسات خاصی را به طور مکرر تجربه خواهد کرد.

به این نکته توجه داشته باشید اختلال وسواس فکری یا  OCD باعث می‌شود که فرد الگوهای رفتاری خاصی را به صورت اجاری و مکرر انجام دهد.

این رفتارها تا حدی پیش خواهند رفت که باعث پریشانی و یا اختلال در عملکرد روزمره وی خواهند شد. در چنین شرایط فرد توانایی کنترل افکار و فعالیت خود را ندارد.

برخی از رفتارهای وسواسی رایجی که در این اختلال وجود دارد می‌توان به شستن دست‌ها، شمارش اشیا، نظافت، تمیزکاری و بررسی قفل شدن درب اشاره کرد.

این فعالیت‌ها به حدی ادامه پیدا خواهند کرد که باعث می‌شود زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی فرد به هر نحوی تحت تأثیر قرار دهد.

بسیاری از بزرگسالانی که به اختلال وسواس فکری یا  OCD مبتلا هستند، به این مسئله پی برده‌اند که رفتارهای وسواسی آن‌ها منطقی نمی‌باشند.

به این نکته توجه داشته باشید این بیماری با تیک‌های رفتاری می‌تواند خطر خودکشی را افزایش دهد. در ادامه اختلال وسواس فکری یا  OCDرا برای شما بهتر معرفی خواهیم کرد.

اختلال وسواس فکری یا  OCD چیست؟

برای معرفی این بیماری بهتر است به این صورت شروع کنیم که اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری روانی به شمار می‌رود که با وسواس و اجبار همراه می‌باشد و زندگی روزمره فرد را مختلف خواهد کرد.

در جدیدترین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی می‌توان مشاهده کرد که اختلال وسواس فکری یا  OCD در دسته بندی اختلالات وسواسی – جبری قرار گرفته است.

شرایط مرتبط با این اختلال شامل اختلال بدشکلی بدن، اختلال احتکار و تریکوتیلومانیا است.

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD
انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

اختلال وسواس فکری یا  OCD می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی در فرد ظاهر کند.

همان طور که در بالاتر اشاره شد برخی از افراد تنها وسواس را تجربه خواهند کرد، برخی دیگر اجبار.

این در حالی است که برخی از افراد هر دو را به صورت هم زمان تجربه خواهند کرد.

با توجه به تحقیقات انجام شده رایج‌ترین وسواس‌ها و اجبارها تمرکز بر موارد زیر دارند:

  • پاکیزگی یا ترس از آلودگی
  • نیاز به نظم، تقارن یا کمال
  • افکار تابو
  • جمع آوری یا احتکار

برخی دیگر از انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD که در فرد خود را نشان می‌دهد می‌توان به بررسی مکرر چیزها، شمارش اشیا خاص و نشخوار افکار یا موضوعات خاص اشاره کرد.

علل بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD

به صورت دقیق نمی‌توان برای بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD دلیلی آورد اما به صورت کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوامل بیولوژیکی

یک نظریه بر این است که این اختلال ناشی از خرابی مدار در مغز بروز می‌کند.

در این نظریه بسیاری از افکار، ایده‌ها و تکانه‌های روزانه ما سانسور خواهد کرد.

در صورتی که شما مبتلا به این بیماری هستید ممکن است مغز شما در تصمیم گیری برای خاموش کردن افکار و یا تکانه‌ها دچار مشکل می‌شود.

در نتیجه در این شرایط شما وسواس و یا اجبار را تجربه خواهید کرد.

خرابی این سیستم ممکن است مربوط به ناهنجاری‌های سروتونین باشد

سابقه خانوادگی

در صورتی که سابقه خانوادگی در بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD وجود دارد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

با توجه به آمارها و تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است در صورتی که یکی از والدین، خواهر و یا بردارد خود مبتلا به این اختلال هستند، 25 درصد احتمال دارد که یکی دیگر از اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند.

ژنتیک

تا به امروز یک ژن OCD مشخص نشده است، اما این اختلال می‌توان مربوط به گروه‌های خاصی از ژن‌ها باشند.

استرس

از دیگر دلایلی که می‌تواند باعث بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD شود استرس ناشی از بیکاری، مشکلات روابط، مشکلات در مدرسه، بیماری یا زایمان می‌باشد.

این عوامل می‌توانند محرک‌های بسیار قوی برای بروز این اختلال باشند.

علائم اختلال وسواس فکری 

علائم اختلال وسواس فکری 
علائم اختلال وسواس فکری

علائمی که اختلال وسواس فکری یا  OCD از خود نشان می‌دهد معمولاً به تدریج بروز پیدا می‌کنند و در صورتی که فرد این بیماری را درمان نکند می‌تواند طولانی مدت ادامه پیدا کند.

افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری یا  OCD هستند علائم وسواس یا اجبار و در گاهی هر دو را تجربه خواهند کرد.

این علائم در زمینه‌های بسیاری از زندگی فرد اعم از مدرسه، کار، روابط و عملکردهای عادی روزانه اختلال ایجاد خواهد کرد.

وسواس

وسواس افکاری در حقیقت تصاویر و یا ایده‌هایی هستند که به هیچ عنوان از بین نخواهند رفت، این افکار کاملاً ناخواسته هستند و بسیار برای فرد ناراحت کننده و یا نگران کننده خواهند بود.

برخی از علائم رایج وسواس عبارت‌اند از:

  • افکار تهاجمی در مورد دیگران یا خود شخص
  • نیاز به داشتن همه چیز در یک نظم خاص
  • ترس از میکروب
  • افکار ناخواسته درباره موضوعات ممنوعه یا ممنوع مانند رابطه جنسی، مذهب یا آسیب رساندن به دیگران

اجبارها

اجبار در حقیقت رفتارهایی می‌باشند که برای رفع کردن اضطراب باید بارها و بارها تکرار شوند.

به این نکته توجه داشته باشید اجبارها اغلب به وسواس مربوط هستند. برخی از اجبارهای رایج عبارت‌اند از:

  • بارها و بارها شمارش اشیا
  • شستشو یا نظافت بیش از حد
  • نظم دادن به چیزها به روش خاص یا متقارن
  • بررسی مکرر (مانند بررسی قفل بودن در یا خاموش بودن اجاق)

تشخیص اختلال وسواس فکری عملی

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید همه عادات و یا رفتارهای تکراری مترادف اجبار در اختلال وسواس فکری یا OCD نمی‌باشد.

بدون شک تمامی افراد افکارهای مکرر خواهند داشت و یا گاهی درگیر بررسی مجدد چیزها قرار می‌گیرند.

برای آن که شما بتوانید این اختلال را تشخیص دهید می‌توانید با موارد زیر این امر را انجام دهید:

  • ناتوانی در کنترل افکار یا رفتارهای خود، حتی وقتی تشخیص دهند که افراطی یا غیرمنطقی هستند
  • یک ساعت یا بیشتر در روز صرف این وسواس‌ها و اجبارها کنید
  • تجربه مشکلات و اختلالات قابل توجهی در زندگی روزمره به دلیل این افکار و رفتارها
  • عدم لذت بردن از افکار یا رفتارها، اما انجام رفتارهای اجباری ممکن است به طور خلاصه از اضطرابی که افکار ایجاد می‌کند، خلاص شود.
  • اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری نسبتاً شایع می‌باشد که حدود 2.3 درصد از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. به این نکته توجه داشته باشید آقایان و خانم‌ها به صورت مساوی آن را تجربه خواهند کرد.

اختلال وسواس فکری عملی معمولاً در اواخر نوجوانی و یا بزرگسالی آغاز می‌شود، اگرچه کودکان و نوجوانان خردسال نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

درمان اختلال وسواس فکر ی

در حال حاضر روش های مختلفی برای درمان OCD وجود دارد.

دکتر پیمان حمزه نژاد بهترین روش درمان وسواس را بر اساس شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی فرد انتخاب می کند. این روش ها شامل موارد زیر است:

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) بهترین روش برای درمان قطعی اختلال وسواس فکری-اجباری شدید است.

در این روش به بیمار کمک می شود تا الگوهای رفتاری و فکری ناسالم خود را بشناسد و اصلاح کند.

دارودرمانی

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) بهترین داروی OCD هستند که به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند.

روانپزشک معمولاً داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سیتالوپرام، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین را به عنوان اولین خط درمان دارویی برای افراد مبتلا به علائم شدید OCD تجویز می کند.

درمان های مکمل و جایگزین

درمان های دیگری که علاوه بر دارو می توانند به کاهش علائم OCD کمک کنند عبارتند از:

  • تکنیک های آرام بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی
  • تغییرات سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
  • شرکت در گروه های حمایتی و یادگیری از دیگران
  • مصرف غذا یا مکمل های حاوی ویتامین B6 تحت نظر متخصص

پیشگیری از OCD

پیشگیری از OCD
پیشگیری از OCD

برای جلوگیری از OCD می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

افزایش آگاهی در مورد اختلالات روانی و توجه به علائم آنها

مصرف داروهای مناسب و پیگیری درمان های روانی

بهبود سلامت روان و یادگیری روش های کاهش استرس و اضطراب

اگر با وسواس های خود روبرو شوید و عواقب آن را ندانید، با عوارض ناخوشایندی مواجه خواهید شد که منجر به استرس و افسردگی می شود.

به مرور زمان از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می کنید و نمی توانید فعالیت های روزانه خود را به خوبی انجام دهید.

در موارد شدید، عوارض OCD می‌تواند منجر به خانه‌ نشینی و حتی افکار مضر مانند خودکشی شود.

عوارض و خطرات وسواس فکری

خطرات وسواس باعث نگرانی و مشغله های ذهنی فرد می شود و این امر بر روحیه و رفتار او تأثیر منفی می گذارد.

افراد مبتلا به این مشکل با اختلالاتی در عملکرد سیستم های مغزی مواجه می شوند و به طور ناخودآگاه توانایی تمرکز، کنترل رفتارها و پردازش اطلاعات را از دست می دهند.

البته عوارض و شدت اختلال وسواس فکری اجباری یا OCD از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به عنوان مثال، برخی با تغییرات در ساختار مغز یا شیمی مغز مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر اثرات کمتری را تجربه می کنند.

به طور کلی اثرات و عوارض اختلال وسواس فکری اجباری بر مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • فعالیت بیش از حد مغز در زمینه های تصمیم گیری، کنترل احساسات و پردازش اطلاعات
  • تغییرات ساختاری
  • عدم تمرکز و از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت
  • اختلال در تعادل شیمیایی مغز
مطالب مرتبط
دکتر پیمان حمزه نژاد

دکتر پیمان حمزه نژاد

2 پاسخ

    1. سلام همراه عزیز، بله، افراد ممکن است برای کاهش اضطراب، رفتارهایی مثل شستن مکرر دست‌ها یا چک کردن‌های بی‌پایان انجام دهند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فهرست محتوا
اختلال وسواس فکری یا OCD

اختلال وسواس فکری یا OCD

برای معرفی این بیماری بهتر است به این صورت شروع کنیم که اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری روانی به شمار می‌رود که با وسواس و اجبار همراه می‌باشد و زندگی روزمره فرد را مختلف خواهد کرد.

در جدیدترین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی می‌توان مشاهده کرد که اختلال وسواس فکری یا  OCD در دسته بندی اختلالات وسواسی – جبری قرار گرفته است.

شرایط مرتبط با این اختلال شامل اختلال بدشکلی بدن، اختلال احتکار و تریکوتیلومانیا است.

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD
انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

اختلال وسواس فکری یا  OCD می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی در فرد ظاهر کند.

همان طور که در بالاتر اشاره شد برخی از افراد تنها وسواس را تجربه خواهند کرد، برخی دیگر اجبار.

این در حالی است که برخی از افراد هر دو را به صورت هم زمان تجربه خواهند کرد.

با توجه به تحقیقات انجام شده رایج‌ترین وسواس‌ها و اجبارها تمرکز بر موارد زیر دارند:

  • پاکیزگی یا ترس از آلودگی
  • نیاز به نظم، تقارن یا کمال
  • افکار تابو
  • جمع آوری یا احتکار

برخی دیگر از انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD که در فرد خود را نشان می‌دهد می‌توان به بررسی مکرر چیزها، شمارش اشیا خاص و نشخوار افکار یا موضوعات خاص اشاره کرد.

علل بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD

به صورت دقیق نمی‌توان برای بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD دلیلی آورد اما به صورت کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوامل بیولوژیکی

یک نظریه بر این است که این اختلال ناشی از خرابی مدار در مغز بروز می‌کند.

در این نظریه بسیاری از افکار، ایده‌ها و تکانه‌های روزانه ما سانسور خواهد کرد.

در صورتی که شما مبتلا به این بیماری هستید ممکن است مغز شما در تصمیم گیری برای خاموش کردن افکار و یا تکانه‌ها دچار مشکل می‌شود.

در نتیجه در این شرایط شما وسواس و یا اجبار را تجربه خواهید کرد.

خرابی این سیستم ممکن است مربوط به ناهنجاری‌های سروتونین باشد

سابقه خانوادگی

در صورتی که سابقه خانوادگی در بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD وجود دارد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

با توجه به آمارها و تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است در صورتی که یکی از والدین، خواهر و یا بردارد خود مبتلا به این اختلال هستند، 25 درصد احتمال دارد که یکی دیگر از اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند.

ژنتیک

تا به امروز یک ژن OCD مشخص نشده است، اما این اختلال می‌توان مربوط به گروه‌های خاصی از ژن‌ها باشند.

استرس

از دیگر دلایلی که می‌تواند باعث بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD شود استرس ناشی از بیکاری، مشکلات روابط، مشکلات در مدرسه، بیماری یا زایمان می‌باشد.

این عوامل می‌توانند محرک‌های بسیار قوی برای بروز این اختلال باشند.

علائم اختلال وسواس فکری 

علائم اختلال وسواس فکری 
علائم اختلال وسواس فکری

علائمی که اختلال وسواس فکری یا  OCD از خود نشان می‌دهد معمولاً به تدریج بروز پیدا می‌کنند و در صورتی که فرد این بیماری را درمان نکند می‌تواند طولانی مدت ادامه پیدا کند.

افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری یا  OCD هستند علائم وسواس یا اجبار و در گاهی هر دو را تجربه خواهند کرد.

این علائم در زمینه‌های بسیاری از زندگی فرد اعم از مدرسه، کار، روابط و عملکردهای عادی روزانه اختلال ایجاد خواهد کرد.

وسواس

وسواس افکاری در حقیقت تصاویر و یا ایده‌هایی هستند که به هیچ عنوان از بین نخواهند رفت، این افکار کاملاً ناخواسته هستند و بسیار برای فرد ناراحت کننده و یا نگران کننده خواهند بود.

برخی از علائم رایج وسواس عبارت‌اند از:

  • افکار تهاجمی در مورد دیگران یا خود شخص
  • نیاز به داشتن همه چیز در یک نظم خاص
  • ترس از میکروب
  • افکار ناخواسته درباره موضوعات ممنوعه یا ممنوع مانند رابطه جنسی، مذهب یا آسیب رساندن به دیگران

اجبارها

اجبار در حقیقت رفتارهایی می‌باشند که برای رفع کردن اضطراب باید بارها و بارها تکرار شوند.

به این نکته توجه داشته باشید اجبارها اغلب به وسواس مربوط هستند. برخی از اجبارهای رایج عبارت‌اند از:

  • بارها و بارها شمارش اشیا
  • شستشو یا نظافت بیش از حد
  • نظم دادن به چیزها به روش خاص یا متقارن
  • بررسی مکرر (مانند بررسی قفل بودن در یا خاموش بودن اجاق)

تشخیص اختلال وسواس فکری عملی

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید همه عادات و یا رفتارهای تکراری مترادف اجبار در اختلال وسواس فکری یا OCD نمی‌باشد.

بدون شک تمامی افراد افکارهای مکرر خواهند داشت و یا گاهی درگیر بررسی مجدد چیزها قرار می‌گیرند.

برای آن که شما بتوانید این اختلال را تشخیص دهید می‌توانید با موارد زیر این امر را انجام دهید:

  • ناتوانی در کنترل افکار یا رفتارهای خود، حتی وقتی تشخیص دهند که افراطی یا غیرمنطقی هستند
  • یک ساعت یا بیشتر در روز صرف این وسواس‌ها و اجبارها کنید
  • تجربه مشکلات و اختلالات قابل توجهی در زندگی روزمره به دلیل این افکار و رفتارها
  • عدم لذت بردن از افکار یا رفتارها، اما انجام رفتارهای اجباری ممکن است به طور خلاصه از اضطرابی که افکار ایجاد می‌کند، خلاص شود.
  • اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری نسبتاً شایع می‌باشد که حدود 2.3 درصد از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. به این نکته توجه داشته باشید آقایان و خانم‌ها به صورت مساوی آن را تجربه خواهند کرد.

اختلال وسواس فکری عملی معمولاً در اواخر نوجوانی و یا بزرگسالی آغاز می‌شود، اگرچه کودکان و نوجوانان خردسال نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

درمان اختلال وسواس فکر ی

در حال حاضر روش های مختلفی برای درمان OCD وجود دارد.

دکتر پیمان حمزه نژاد بهترین روش درمان وسواس را بر اساس شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی فرد انتخاب می کند. این روش ها شامل موارد زیر است:

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) بهترین روش برای درمان قطعی اختلال وسواس فکری-اجباری شدید است.

در این روش به بیمار کمک می شود تا الگوهای رفتاری و فکری ناسالم خود را بشناسد و اصلاح کند.

دارودرمانی

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) بهترین داروی OCD هستند که به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند.

روانپزشک معمولاً داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سیتالوپرام، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین را به عنوان اولین خط درمان دارویی برای افراد مبتلا به علائم شدید OCD تجویز می کند.

درمان های مکمل و جایگزین

درمان های دیگری که علاوه بر دارو می توانند به کاهش علائم OCD کمک کنند عبارتند از:

  • تکنیک های آرام بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی
  • تغییرات سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
  • شرکت در گروه های حمایتی و یادگیری از دیگران
  • مصرف غذا یا مکمل های حاوی ویتامین B6 تحت نظر متخصص

پیشگیری از OCD

پیشگیری از OCD
پیشگیری از OCD

برای جلوگیری از OCD می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

افزایش آگاهی در مورد اختلالات روانی و توجه به علائم آنها

مصرف داروهای مناسب و پیگیری درمان های روانی

بهبود سلامت روان و یادگیری روش های کاهش استرس و اضطراب

اگر با وسواس های خود روبرو شوید و عواقب آن را ندانید، با عوارض ناخوشایندی مواجه خواهید شد که منجر به استرس و افسردگی می شود.

به مرور زمان از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می کنید و نمی توانید فعالیت های روزانه خود را به خوبی انجام دهید.

در موارد شدید، عوارض OCD می‌تواند منجر به خانه‌ نشینی و حتی افکار مضر مانند خودکشی شود.

عوارض و خطرات وسواس فکری

خطرات وسواس باعث نگرانی و مشغله های ذهنی فرد می شود و این امر بر روحیه و رفتار او تأثیر منفی می گذارد.

افراد مبتلا به این مشکل با اختلالاتی در عملکرد سیستم های مغزی مواجه می شوند و به طور ناخودآگاه توانایی تمرکز، کنترل رفتارها و پردازش اطلاعات را از دست می دهند.

البته عوارض و شدت اختلال وسواس فکری اجباری یا OCD از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به عنوان مثال، برخی با تغییرات در ساختار مغز یا شیمی مغز مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر اثرات کمتری را تجربه می کنند.

به طور کلی اثرات و عوارض اختلال وسواس فکری اجباری بر مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • فعالیت بیش از حد مغز در زمینه های تصمیم گیری، کنترل احساسات و پردازش اطلاعات
  • تغییرات ساختاری
  • عدم تمرکز و از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت
  • اختلال در تعادل شیمیایی مغز

اختلال وسواس فکری یا OCD را می‌توان به این صورت معرفی کرد که این امر یک اختلال اضطرابی می‌باشد.

در چنین شرایطی فرد افکار و یا احساسات خاصی را به طور مکرر تجربه خواهد کرد.

به این نکته توجه داشته باشید اختلال وسواس فکری یا  OCD باعث می‌شود که فرد الگوهای رفتاری خاصی را به صورت اجاری و مکرر انجام دهد.

این رفتارها تا حدی پیش خواهند رفت که باعث پریشانی و یا اختلال در عملکرد روزمره وی خواهند شد. در چنین شرایط فرد توانایی کنترل افکار و فعالیت خود را ندارد.

برخی از رفتارهای وسواسی رایجی که در این اختلال وجود دارد می‌توان به شستن دست‌ها، شمارش اشیا، نظافت، تمیزکاری و بررسی قفل شدن درب اشاره کرد.

این فعالیت‌ها به حدی ادامه پیدا خواهند کرد که باعث می‌شود زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی فرد به هر نحوی تحت تأثیر قرار دهد.

بسیاری از بزرگسالانی که به اختلال وسواس فکری یا  OCD مبتلا هستند، به این مسئله پی برده‌اند که رفتارهای وسواسی آن‌ها منطقی نمی‌باشند.

به این نکته توجه داشته باشید این بیماری با تیک‌های رفتاری می‌تواند خطر خودکشی را افزایش دهد. در ادامه اختلال وسواس فکری یا  OCDرا برای شما بهتر معرفی خواهیم کرد.

اختلال وسواس فکری یا  OCD چیست؟

برای معرفی این بیماری بهتر است به این صورت شروع کنیم که اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری روانی به شمار می‌رود که با وسواس و اجبار همراه می‌باشد و زندگی روزمره فرد را مختلف خواهد کرد.

در جدیدترین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی می‌توان مشاهده کرد که اختلال وسواس فکری یا  OCD در دسته بندی اختلالات وسواسی – جبری قرار گرفته است.

شرایط مرتبط با این اختلال شامل اختلال بدشکلی بدن، اختلال احتکار و تریکوتیلومانیا است.

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD
انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

اختلال وسواس فکری یا  OCD می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی در فرد ظاهر کند.

همان طور که در بالاتر اشاره شد برخی از افراد تنها وسواس را تجربه خواهند کرد، برخی دیگر اجبار.

این در حالی است که برخی از افراد هر دو را به صورت هم زمان تجربه خواهند کرد.

با توجه به تحقیقات انجام شده رایج‌ترین وسواس‌ها و اجبارها تمرکز بر موارد زیر دارند:

  • پاکیزگی یا ترس از آلودگی
  • نیاز به نظم، تقارن یا کمال
  • افکار تابو
  • جمع آوری یا احتکار

برخی دیگر از انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD که در فرد خود را نشان می‌دهد می‌توان به بررسی مکرر چیزها، شمارش اشیا خاص و نشخوار افکار یا موضوعات خاص اشاره کرد.

علل بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD

به صورت دقیق نمی‌توان برای بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD دلیلی آورد اما به صورت کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوامل بیولوژیکی

یک نظریه بر این است که این اختلال ناشی از خرابی مدار در مغز بروز می‌کند.

در این نظریه بسیاری از افکار، ایده‌ها و تکانه‌های روزانه ما سانسور خواهد کرد.

در صورتی که شما مبتلا به این بیماری هستید ممکن است مغز شما در تصمیم گیری برای خاموش کردن افکار و یا تکانه‌ها دچار مشکل می‌شود.

در نتیجه در این شرایط شما وسواس و یا اجبار را تجربه خواهید کرد.

خرابی این سیستم ممکن است مربوط به ناهنجاری‌های سروتونین باشد

سابقه خانوادگی

در صورتی که سابقه خانوادگی در بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD وجود دارد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

با توجه به آمارها و تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است در صورتی که یکی از والدین، خواهر و یا بردارد خود مبتلا به این اختلال هستند، 25 درصد احتمال دارد که یکی دیگر از اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند.

ژنتیک

تا به امروز یک ژن OCD مشخص نشده است، اما این اختلال می‌توان مربوط به گروه‌های خاصی از ژن‌ها باشند.

استرس

از دیگر دلایلی که می‌تواند باعث بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD شود استرس ناشی از بیکاری، مشکلات روابط، مشکلات در مدرسه، بیماری یا زایمان می‌باشد.

این عوامل می‌توانند محرک‌های بسیار قوی برای بروز این اختلال باشند.

علائم اختلال وسواس فکری 

علائم اختلال وسواس فکری 
علائم اختلال وسواس فکری

علائمی که اختلال وسواس فکری یا  OCD از خود نشان می‌دهد معمولاً به تدریج بروز پیدا می‌کنند و در صورتی که فرد این بیماری را درمان نکند می‌تواند طولانی مدت ادامه پیدا کند.

افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری یا  OCD هستند علائم وسواس یا اجبار و در گاهی هر دو را تجربه خواهند کرد.

این علائم در زمینه‌های بسیاری از زندگی فرد اعم از مدرسه، کار، روابط و عملکردهای عادی روزانه اختلال ایجاد خواهد کرد.

وسواس

وسواس افکاری در حقیقت تصاویر و یا ایده‌هایی هستند که به هیچ عنوان از بین نخواهند رفت، این افکار کاملاً ناخواسته هستند و بسیار برای فرد ناراحت کننده و یا نگران کننده خواهند بود.

برخی از علائم رایج وسواس عبارت‌اند از:

  • افکار تهاجمی در مورد دیگران یا خود شخص
  • نیاز به داشتن همه چیز در یک نظم خاص
  • ترس از میکروب
  • افکار ناخواسته درباره موضوعات ممنوعه یا ممنوع مانند رابطه جنسی، مذهب یا آسیب رساندن به دیگران

اجبارها

اجبار در حقیقت رفتارهایی می‌باشند که برای رفع کردن اضطراب باید بارها و بارها تکرار شوند.

به این نکته توجه داشته باشید اجبارها اغلب به وسواس مربوط هستند. برخی از اجبارهای رایج عبارت‌اند از:

  • بارها و بارها شمارش اشیا
  • شستشو یا نظافت بیش از حد
  • نظم دادن به چیزها به روش خاص یا متقارن
  • بررسی مکرر (مانند بررسی قفل بودن در یا خاموش بودن اجاق)

تشخیص اختلال وسواس فکری عملی

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید همه عادات و یا رفتارهای تکراری مترادف اجبار در اختلال وسواس فکری یا OCD نمی‌باشد.

بدون شک تمامی افراد افکارهای مکرر خواهند داشت و یا گاهی درگیر بررسی مجدد چیزها قرار می‌گیرند.

برای آن که شما بتوانید این اختلال را تشخیص دهید می‌توانید با موارد زیر این امر را انجام دهید:

  • ناتوانی در کنترل افکار یا رفتارهای خود، حتی وقتی تشخیص دهند که افراطی یا غیرمنطقی هستند
  • یک ساعت یا بیشتر در روز صرف این وسواس‌ها و اجبارها کنید
  • تجربه مشکلات و اختلالات قابل توجهی در زندگی روزمره به دلیل این افکار و رفتارها
  • عدم لذت بردن از افکار یا رفتارها، اما انجام رفتارهای اجباری ممکن است به طور خلاصه از اضطرابی که افکار ایجاد می‌کند، خلاص شود.
  • اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری نسبتاً شایع می‌باشد که حدود 2.3 درصد از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. به این نکته توجه داشته باشید آقایان و خانم‌ها به صورت مساوی آن را تجربه خواهند کرد.

اختلال وسواس فکری عملی معمولاً در اواخر نوجوانی و یا بزرگسالی آغاز می‌شود، اگرچه کودکان و نوجوانان خردسال نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

درمان اختلال وسواس فکر ی

در حال حاضر روش های مختلفی برای درمان OCD وجود دارد.

دکتر پیمان حمزه نژاد بهترین روش درمان وسواس را بر اساس شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی فرد انتخاب می کند. این روش ها شامل موارد زیر است:

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) بهترین روش برای درمان قطعی اختلال وسواس فکری-اجباری شدید است.

در این روش به بیمار کمک می شود تا الگوهای رفتاری و فکری ناسالم خود را بشناسد و اصلاح کند.

دارودرمانی

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) بهترین داروی OCD هستند که به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند.

روانپزشک معمولاً داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سیتالوپرام، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین را به عنوان اولین خط درمان دارویی برای افراد مبتلا به علائم شدید OCD تجویز می کند.

درمان های مکمل و جایگزین

درمان های دیگری که علاوه بر دارو می توانند به کاهش علائم OCD کمک کنند عبارتند از:

  • تکنیک های آرام بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی
  • تغییرات سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
  • شرکت در گروه های حمایتی و یادگیری از دیگران
  • مصرف غذا یا مکمل های حاوی ویتامین B6 تحت نظر متخصص

پیشگیری از OCD

پیشگیری از OCD
پیشگیری از OCD

برای جلوگیری از OCD می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

افزایش آگاهی در مورد اختلالات روانی و توجه به علائم آنها

مصرف داروهای مناسب و پیگیری درمان های روانی

بهبود سلامت روان و یادگیری روش های کاهش استرس و اضطراب

اگر با وسواس های خود روبرو شوید و عواقب آن را ندانید، با عوارض ناخوشایندی مواجه خواهید شد که منجر به استرس و افسردگی می شود.

به مرور زمان از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می کنید و نمی توانید فعالیت های روزانه خود را به خوبی انجام دهید.

در موارد شدید، عوارض OCD می‌تواند منجر به خانه‌ نشینی و حتی افکار مضر مانند خودکشی شود.

عوارض و خطرات وسواس فکری

خطرات وسواس باعث نگرانی و مشغله های ذهنی فرد می شود و این امر بر روحیه و رفتار او تأثیر منفی می گذارد.

افراد مبتلا به این مشکل با اختلالاتی در عملکرد سیستم های مغزی مواجه می شوند و به طور ناخودآگاه توانایی تمرکز، کنترل رفتارها و پردازش اطلاعات را از دست می دهند.

البته عوارض و شدت اختلال وسواس فکری اجباری یا OCD از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به عنوان مثال، برخی با تغییرات در ساختار مغز یا شیمی مغز مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر اثرات کمتری را تجربه می کنند.

به طور کلی اثرات و عوارض اختلال وسواس فکری اجباری بر مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • فعالیت بیش از حد مغز در زمینه های تصمیم گیری، کنترل احساسات و پردازش اطلاعات
  • تغییرات ساختاری
  • عدم تمرکز و از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت
  • اختلال در تعادل شیمیایی مغز

اختلال وسواس فکری یا OCD را می‌توان به این صورت معرفی کرد که این امر یک اختلال اضطرابی می‌باشد.

در چنین شرایطی فرد افکار و یا احساسات خاصی را به طور مکرر تجربه خواهد کرد.

به این نکته توجه داشته باشید اختلال وسواس فکری یا  OCD باعث می‌شود که فرد الگوهای رفتاری خاصی را به صورت اجاری و مکرر انجام دهد.

این رفتارها تا حدی پیش خواهند رفت که باعث پریشانی و یا اختلال در عملکرد روزمره وی خواهند شد. در چنین شرایط فرد توانایی کنترل افکار و فعالیت خود را ندارد.

برخی از رفتارهای وسواسی رایجی که در این اختلال وجود دارد می‌توان به شستن دست‌ها، شمارش اشیا، نظافت، تمیزکاری و بررسی قفل شدن درب اشاره کرد.

این فعالیت‌ها به حدی ادامه پیدا خواهند کرد که باعث می‌شود زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی فرد به هر نحوی تحت تأثیر قرار دهد.

بسیاری از بزرگسالانی که به اختلال وسواس فکری یا  OCD مبتلا هستند، به این مسئله پی برده‌اند که رفتارهای وسواسی آن‌ها منطقی نمی‌باشند.

به این نکته توجه داشته باشید این بیماری با تیک‌های رفتاری می‌تواند خطر خودکشی را افزایش دهد. در ادامه اختلال وسواس فکری یا  OCDرا برای شما بهتر معرفی خواهیم کرد.

اختلال وسواس فکری یا  OCD چیست؟

برای معرفی این بیماری بهتر است به این صورت شروع کنیم که اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری روانی به شمار می‌رود که با وسواس و اجبار همراه می‌باشد و زندگی روزمره فرد را مختلف خواهد کرد.

در جدیدترین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی می‌توان مشاهده کرد که اختلال وسواس فکری یا  OCD در دسته بندی اختلالات وسواسی – جبری قرار گرفته است.

شرایط مرتبط با این اختلال شامل اختلال بدشکلی بدن، اختلال احتکار و تریکوتیلومانیا است.

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD
انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD

اختلال وسواس فکری یا  OCD می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی در فرد ظاهر کند.

همان طور که در بالاتر اشاره شد برخی از افراد تنها وسواس را تجربه خواهند کرد، برخی دیگر اجبار.

این در حالی است که برخی از افراد هر دو را به صورت هم زمان تجربه خواهند کرد.

با توجه به تحقیقات انجام شده رایج‌ترین وسواس‌ها و اجبارها تمرکز بر موارد زیر دارند:

  • پاکیزگی یا ترس از آلودگی
  • نیاز به نظم، تقارن یا کمال
  • افکار تابو
  • جمع آوری یا احتکار

برخی دیگر از انواع اختلال وسواس فکری یا  OCD که در فرد خود را نشان می‌دهد می‌توان به بررسی مکرر چیزها، شمارش اشیا خاص و نشخوار افکار یا موضوعات خاص اشاره کرد.

علل بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD

به صورت دقیق نمی‌توان برای بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD دلیلی آورد اما به صورت کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوامل بیولوژیکی

یک نظریه بر این است که این اختلال ناشی از خرابی مدار در مغز بروز می‌کند.

در این نظریه بسیاری از افکار، ایده‌ها و تکانه‌های روزانه ما سانسور خواهد کرد.

در صورتی که شما مبتلا به این بیماری هستید ممکن است مغز شما در تصمیم گیری برای خاموش کردن افکار و یا تکانه‌ها دچار مشکل می‌شود.

در نتیجه در این شرایط شما وسواس و یا اجبار را تجربه خواهید کرد.

خرابی این سیستم ممکن است مربوط به ناهنجاری‌های سروتونین باشد

سابقه خانوادگی

در صورتی که سابقه خانوادگی در بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD وجود دارد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

با توجه به آمارها و تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است در صورتی که یکی از والدین، خواهر و یا بردارد خود مبتلا به این اختلال هستند، 25 درصد احتمال دارد که یکی دیگر از اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند.

ژنتیک

تا به امروز یک ژن OCD مشخص نشده است، اما این اختلال می‌توان مربوط به گروه‌های خاصی از ژن‌ها باشند.

استرس

از دیگر دلایلی که می‌تواند باعث بروز اختلال وسواس فکری یا  OCD شود استرس ناشی از بیکاری، مشکلات روابط، مشکلات در مدرسه، بیماری یا زایمان می‌باشد.

این عوامل می‌توانند محرک‌های بسیار قوی برای بروز این اختلال باشند.

علائم اختلال وسواس فکری 

علائم اختلال وسواس فکری 
علائم اختلال وسواس فکری

علائمی که اختلال وسواس فکری یا  OCD از خود نشان می‌دهد معمولاً به تدریج بروز پیدا می‌کنند و در صورتی که فرد این بیماری را درمان نکند می‌تواند طولانی مدت ادامه پیدا کند.

افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری یا  OCD هستند علائم وسواس یا اجبار و در گاهی هر دو را تجربه خواهند کرد.

این علائم در زمینه‌های بسیاری از زندگی فرد اعم از مدرسه، کار، روابط و عملکردهای عادی روزانه اختلال ایجاد خواهد کرد.

وسواس

وسواس افکاری در حقیقت تصاویر و یا ایده‌هایی هستند که به هیچ عنوان از بین نخواهند رفت، این افکار کاملاً ناخواسته هستند و بسیار برای فرد ناراحت کننده و یا نگران کننده خواهند بود.

برخی از علائم رایج وسواس عبارت‌اند از:

  • افکار تهاجمی در مورد دیگران یا خود شخص
  • نیاز به داشتن همه چیز در یک نظم خاص
  • ترس از میکروب
  • افکار ناخواسته درباره موضوعات ممنوعه یا ممنوع مانند رابطه جنسی، مذهب یا آسیب رساندن به دیگران

اجبارها

اجبار در حقیقت رفتارهایی می‌باشند که برای رفع کردن اضطراب باید بارها و بارها تکرار شوند.

به این نکته توجه داشته باشید اجبارها اغلب به وسواس مربوط هستند. برخی از اجبارهای رایج عبارت‌اند از:

  • بارها و بارها شمارش اشیا
  • شستشو یا نظافت بیش از حد
  • نظم دادن به چیزها به روش خاص یا متقارن
  • بررسی مکرر (مانند بررسی قفل بودن در یا خاموش بودن اجاق)

تشخیص اختلال وسواس فکری عملی

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید همه عادات و یا رفتارهای تکراری مترادف اجبار در اختلال وسواس فکری یا OCD نمی‌باشد.

بدون شک تمامی افراد افکارهای مکرر خواهند داشت و یا گاهی درگیر بررسی مجدد چیزها قرار می‌گیرند.

برای آن که شما بتوانید این اختلال را تشخیص دهید می‌توانید با موارد زیر این امر را انجام دهید:

  • ناتوانی در کنترل افکار یا رفتارهای خود، حتی وقتی تشخیص دهند که افراطی یا غیرمنطقی هستند
  • یک ساعت یا بیشتر در روز صرف این وسواس‌ها و اجبارها کنید
  • تجربه مشکلات و اختلالات قابل توجهی در زندگی روزمره به دلیل این افکار و رفتارها
  • عدم لذت بردن از افکار یا رفتارها، اما انجام رفتارهای اجباری ممکن است به طور خلاصه از اضطرابی که افکار ایجاد می‌کند، خلاص شود.
  • اختلال وسواس فکری یا  OCD یک بیماری نسبتاً شایع می‌باشد که حدود 2.3 درصد از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. به این نکته توجه داشته باشید آقایان و خانم‌ها به صورت مساوی آن را تجربه خواهند کرد.

اختلال وسواس فکری عملی معمولاً در اواخر نوجوانی و یا بزرگسالی آغاز می‌شود، اگرچه کودکان و نوجوانان خردسال نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

درمان اختلال وسواس فکر ی

در حال حاضر روش های مختلفی برای درمان OCD وجود دارد.

دکتر پیمان حمزه نژاد بهترین روش درمان وسواس را بر اساس شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی فرد انتخاب می کند. این روش ها شامل موارد زیر است:

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) بهترین روش برای درمان قطعی اختلال وسواس فکری-اجباری شدید است.

در این روش به بیمار کمک می شود تا الگوهای رفتاری و فکری ناسالم خود را بشناسد و اصلاح کند.

دارودرمانی

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) بهترین داروی OCD هستند که به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند.

روانپزشک معمولاً داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سیتالوپرام، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین را به عنوان اولین خط درمان دارویی برای افراد مبتلا به علائم شدید OCD تجویز می کند.

درمان های مکمل و جایگزین

درمان های دیگری که علاوه بر دارو می توانند به کاهش علائم OCD کمک کنند عبارتند از:

  • تکنیک های آرام بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی
  • تغییرات سبک زندگی مانند بهبود عادات خواب، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
  • شرکت در گروه های حمایتی و یادگیری از دیگران
  • مصرف غذا یا مکمل های حاوی ویتامین B6 تحت نظر متخصص

پیشگیری از OCD

پیشگیری از OCD
پیشگیری از OCD

برای جلوگیری از OCD می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

افزایش آگاهی در مورد اختلالات روانی و توجه به علائم آنها

مصرف داروهای مناسب و پیگیری درمان های روانی

بهبود سلامت روان و یادگیری روش های کاهش استرس و اضطراب

اگر با وسواس های خود روبرو شوید و عواقب آن را ندانید، با عوارض ناخوشایندی مواجه خواهید شد که منجر به استرس و افسردگی می شود.

به مرور زمان از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می کنید و نمی توانید فعالیت های روزانه خود را به خوبی انجام دهید.

در موارد شدید، عوارض OCD می‌تواند منجر به خانه‌ نشینی و حتی افکار مضر مانند خودکشی شود.

عوارض و خطرات وسواس فکری

خطرات وسواس باعث نگرانی و مشغله های ذهنی فرد می شود و این امر بر روحیه و رفتار او تأثیر منفی می گذارد.

افراد مبتلا به این مشکل با اختلالاتی در عملکرد سیستم های مغزی مواجه می شوند و به طور ناخودآگاه توانایی تمرکز، کنترل رفتارها و پردازش اطلاعات را از دست می دهند.

البته عوارض و شدت اختلال وسواس فکری اجباری یا OCD از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به عنوان مثال، برخی با تغییرات در ساختار مغز یا شیمی مغز مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر اثرات کمتری را تجربه می کنند.

به طور کلی اثرات و عوارض اختلال وسواس فکری اجباری بر مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • فعالیت بیش از حد مغز در زمینه های تصمیم گیری، کنترل احساسات و پردازش اطلاعات
  • تغییرات ساختاری
  • عدم تمرکز و از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت
  • اختلال در تعادل شیمیایی مغز
دکتر پیمان حمزه نژاد

دکتر پیمان حمزه نژاد

2 پاسخ

    1. سلام همراه عزیز، بله، افراد ممکن است برای کاهش اضطراب، رفتارهایی مثل شستن مکرر دست‌ها یا چک کردن‌های بی‌پایان انجام دهند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فهرست محتوا